طرح هیوا در راستای توزیع عدالت اجتماعی و تمرکززدایی از مرکز استان است

امیر سنجابی: سرمایه ی انسانی از مهمترین منابع و عوامل رشد و توسعه ی یک کشور است. دولت ها سیاست های مختلفی را در جهت حفظ سرمایه های انسانی و جلوگیری از مهاجرت آنها به سایر کشورها به کار می گیرند. مسئولان کشوری در دهه های گذشته در خصوص حفظ سرمایه های انسانی کم کاری داشته اند اما خوشبختانه با تاسیس بنیاد ملی نخبگان سیاست های حمایتی مختلفی در خصوص نگهداری و جذب نخبگان در داخل کشور انجام گرفته است. در همین راستا بنیاد نخبگان استان کرمانشاه با همکاری و حمایت استانداری کرمانشاه (معاونت سیاسی و امنیتی) نسبت به به تدوین و اجرای طرح "هیوا" در استان کرمانشاه اقدام کرده است. گفتگوی زیر با دکتر آوات طاهرپور، رئیس بنیاد نخبگان استان کرمانشاه در همین خصوص انجام شده است.

 

*جناب آقای دکتر، در خصوص طرح هیوا بفرمایید که این طرح با چه اهدافی دنبال می شود؟

یکی از طرح های مهمی که بنیاد ملی نخبگان استان کرمانشاه در حال پیگیری و اجرای آن است طرح «هیوا» (طرح هدایت، یاری و واکاوی استعدادهای برتر) است. با توجه  به ظرفیت های استانی و ضرورت هدایت، یاری و واکاوی استعدادهای برتر در اجتماعات نخبگانی استان و ایجاد فرصت های مناسب برای صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان در مناطق مختلف استان، با ایجاد سازوکارهای حمایتی در زمینه های شناختی و همچنین ضرورت برنامه ریزی برای توانمندسازی افراد وگروه های نخبه و استعدادهای برتر دارای توانمندی در حوزه هایی که مورد نیاز استان و کشور می باشد، شیوه نامه طرح هدایت، یاری و واکاوی استعدادهای برتر (هیوا) تدوین شده است. این طرح در شهریورماه 1397 در بنیاد نخبگان استان کرمانشاه مطالعه و تنظیم شد، و در مهر امسال، جهت اجرایی شدن از سوی بنیاد ملی نخبگان ابلاغ شد. تا کنون جلساتی در فرمانداری های استان کرمانشاه در خصوص تبیین طرح هیوا برگزار شده که خوشبختانه با استقبال مواجه شده است. اغلب فرمانداری­ها برحسب بذل عنایت استانداری کرمانشاه نمایندگان خود را برای ارتباط با بنیاد نخبگان استان کرمانشاه معرفی کرده اند. توسعه "طرح هیوا"با اختصاص توجه ویژه استانی، قابلیت گسترش و موفقیت در کرمانشاه را (به عنوان پایلوت) خواهد داشت و ابلاغ آن به نام استان کرمانشاه و حمایت از اجرای آن منجر به این امر خواهد شد که این طرح به عنوان طرح ملی و قابل اجراء در تمام کشور شناخته شده و موقعیتی مناسب در معرفی پیشرو بودن استان کرمانشاه در این راستاء باشد. 

همانطور که می دانید "هیوا" یک نام کردی است که تبعیض جنسیتی ندارد و هم برای پسران و هم برای دختران استفاده می شود. این طرح با هدف توزیع عدالت اجتماعی و پرهیز از تمرکز زدایی ارائه شده است و در آن تمام آیین نامه های مصوب بنیاد ملی نخبگان استان کرمانشاه در همه ی شهرستان های استان اجرایی خواهد شد. در همین راستا طی مراسلاتی که با استانداری کرمانشاه انجام شد، مسئولین محترم استانداری کرمانشاه حمایت قابل توجهی از این طرح به عمل آورده و مساعدت کردند که بتوانیم این طرح را در فرمانداری ها تبیین کنیم. بر اساس این طرح فرمانداری های تابعه ی استانداری کرمانشاه کمک خواهند کرد که در قالب شورایی به نام شورای طرح هیوا این طرح در هر منطقه از استان اجرایی شود. در واقع هدف این است که آنچه تاکنون در مرکز استان انجام می گرفته به موازات در شهرستان ها هم انجام بگیرد. به این ترتیب ما می توانیم تا دور افتاده ترین مناطق استان را تحت پوشش قرار داده و از دانش آموزان و دانشجویان مستعد آنها دعوت کنیم تا در برنامه های بنیاد نخبگان برای خدمت به مناطق مختلف استان شرکت کنند. در صورتی­که جز استعدادهای برتر باشند و حتی اگر در روستا هم باشند به وسیله ی طرح هیوا این فرصت برای آنها پیش می آید که از تسهیلات بنیاد نخبگان بتوانند بهره مند شوند.

*محتوای این طرح چیست؟

در این طرح تمام آیین نامه ها و تسهیلات بنیاد نخبگان که برای خیلی از مکان های استان ناشناخته باقی مانده است، در اختیار همگان قرار می گیرد و نسبت به برنامه ها و تسهیلات بنیاد ملی نخبگان آگاهی بخشی و اطلاع رسانی خواهد شد. خیلی از افراد هستند که از آیین نامه ها و تسهیلات بنیاد ملی نخبگان اطلاع ندارند و تنها به علت بی اطلاع بودن، از این حمایت ها و تسهیلات از موهبت و فواید آن محروم می مانند. در واقع در این طرح بنیاد ملی نخبگان و بنیاد نخبگان استان کرمانشاه، تسهیلات و حمایت های بنیاد ملی نخبگان برای تمام مناطق استان تشریح و آموزش داده خواهد شد. امید آن است که در این مرحله این طرح به طور موفق اجرا شود و امیدواریم که حتی طرح هیوا تبدیل به یک طرح ملی شده و در سراسر کشور اجرایی شود. شاید فرزندی با استعداد از فرزندان این مملکت در روستایی دور افتاده باشد و بتواند در فردای کشور نقش آفرینی ارزشمندی داشته باشد. می بایست این استعدادها را با دقت کشف شوند. در نهایت نه تنها این افراد از تسهیلاتی که می تواند در اختیار آنها قرار بگیرد مطلع می شوند بلکه کشور و منطقه هم از هوش و استعدادشان بهره مند خواهند شد. در واقع آیین نامه ها و تسهیلات بنیاد نخبگان به صورت وسیع تر و نافذتر در سطح استان اجرایی خواهد شد و تقریبا تمامی دستگاه های اجرایی استان در این طرح مشارکت خواهند داشت.

*وقتی مخاطبان بنیاد نخبگان زیاد شوند از طرفی بنیاد ملی نخبگان باید تسهیلات بیشتری برای عرضه به افراد دارای استعداد برتر داشته باشد. آیا تدابیری در این جهت اندیشیده شده است؟

در واقع هدف بنیاد این است که استعدادیابی انجام گیرد. در نتیجه هر چه استعدادها (یعنی استعدادهایی که منطبق با آیین نامه های نخبگانی و تعاریف حرفه ای نخبه و استعداد برتر شناخته می شوند) بیشتر باشد، امکان آن هست که استعدادهای بیشتری تحت پوشش تسهیلات و حمایت های بنیاد نخبگان قرار گیرند. البته هرم نخبگی هرمی است که در راس کوچک خواهد شد. ولی مساله اصلی این است که همه باید اول از حمایت ها و تسهیلات مطلع شوند بعد در این فرایند و در رقابت ها شرکت کنند. در حقیقت جامعه معدن استعدادهای برتر و استعدادهای برتر که در مسیر نخبگی گام بر می­دارند، معدن نخبگانی هستند. از آنجاکه متاسفانه در اذهان عمومی تعاریف ناصحیحی از مفهوم نخبه نقش بسته است، ضروری است این انگاره ها ابتدا به صورت صحیح و حرفه ای اصلاح شده و تعاریف درست آگاهی­بخشی شوند. هدف از توجه به صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان تسریع در فرآیند پیشرفت کشور است. از این رو می توان نتیجه گرفت مفهوم پیشرفت نقش محوری در تعریف "نخبه" دارد. ویژگی های ذهنی، شخصیتی برجسته، تخصص و خبرگی، فعالیت در چارچوب ارزش های اسلامی و دارا بودن روحیه پیش­بری و نه تنها پیش­روی از مولفه های موثر بر مفهوم نخبگی است.

*در گذشته ما بسیاری از سرمایه های انسانی را از دست داده ایم. این طرح ها و برنامه ها چقدر می تواند در حفظ سرمایه های انسانی اثرگذار باشد؟

یکی از دغدغه های مهم در این طرح، همین موردی است که شما اشاره کردید. یعنی اشخاص ابتدا به صورت واقع بینانه نسبت به استعدادهای خود آگاه شوند و بعد ببینند که چه کاری برای کشور می توانند انجام دهند. طبیعتا وقتی بدانند کشور برای این افراد هزینه می کند و از آنها حمایت می شود، این افراد نیز به صورت ذاتی وظیفه خود می­دانند به دنبال استعدادهای نهفته خود برای خدمت به کشور باشند. هدف ما این است که استعدادها و انرژی های این افراد در کشور مورد استفاده قرار گیرد. فرض ما بر این است که اگر این افراد درست شناسایی، هدایت و حمایت شوند در نهایت منافع آن به کشور خواهد رسید. دست کم این افراد استعدادهای خود را بهتر می شناسند و در راه هدایت آنها و خدمت به کشور و منطقه خود بهتر می توانند از آن استفاده کنند و توقعات این افراد از خودشان نیز تعدیل و تنظیم می شود.

*آیا ارتباط استعدادهای برتر در شهرستان ها با بنیاد ملی نخبگان از طریق فرمانداری ها خواهد بود؟

خیر از طریق شورای طرح هیوا است که فرمانداری ها و دستگاه های اجرایی مرتبط با فرمانداری ها هر کدام نماینده ای در این شورا دارند. در واقع تمام ارگان های علمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی استانی در این طرح برای خدمت و آگاهی بخشی آیین نامه های بنیاد ملی نخبگان ورود خواهند کرد.

به اعتقاد من نخبگان و استعدادهای برتر سه ویژگی مشترک دارند: اول می خواند دیده شوند، دوم می خواهند به آنها احترام گذاشته شود، و سوم دستاوردهای این افراد مورد توجه و کاربری برای حل مشکلات جامعه و کشور قرار گیرد. اهداف مهم طرح هیوا در همین راستا است و به این موارد توجه ویژه دارد. شایسته است که با توجه به اهداف ذکر شده که خدمت رسانی سرلوحه آن است، رسانه های دیداری و شنیداری مانند صدا و سیمای مرکز استان و جراید نیز در این طرح ورود پیدا کنند. من معتقدم این طرح می تواند یکی از ابزارهای مهم برای رشد بر مبنای توسعه و توزیع عدالت اجتماعی باشد. در این طرح ما سرمایه انسانی را جامعه هدف قرارداده­ایم، به طوریکه و با صرف هزینه ی بسیار کم می توانیم بهره برداری بالایی از صاحبان استعداد برتر و نخبگان داشته باشیم. استان کرمانشاه منبع عظیمی از سرمایه های انسانی است و همانطور که می بینیم و می دانیم استان زرخیز و استعداد پرور کرمانشاه بسیاری از این سرمایه های ذی­قیمت را به کشور و استان های دیگر تقدیم و هبه کرده است. نکته مهم این است که کرمانشاه علاوه بر برخورداری از سرمایه انسانی عظیم و مستعد دارا و بهرمند از منابع متنوع طبیعی است. ایجاد تناسب و مهندسی صحیح برای بهرمندی از منابع طبیعی و نیز مستعدین، خبرگان و نخبگان به عنوان طراحان و مجریان بهره­گیری از این مواهب بی تردید منجر به رشد بر مبنای توسعه و اقتصاد دانش بنیان خواهد شد.

*این طرح از چه زمانی عملا آغاز می شود؟

در واقع این طرح از مهرماه 1397 آغاز شده است و در فرمانداری کرمانشاه، روانسر و سنقر و کلیایی جلساتی تشکیل شده و گام های آغازین این طرح در حال اجرا است. در جلسات برگزار شده، طرح هیوا تبیین شده است و تا حدودی تقسیم وظایف بین دستگاه های اجرایی هر منطقه انجام گرفته است. فرمانداری های تابعه استان هم با درخواست رییس بنیاد نخبگان استان کرمانشاه (اینجانب)، و بذل توجه معاونت محترم سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری کرمانشاه، در خصوص طرح هیوا  اقدامات قابل تقدیری انجام داده اند و امید است این حرکت باعث رشد و توسعه هر چه بیشتر استان شود.

*به عنوان سوال آخر اگر صحبتی باقی مانده است، بفرمایید.

ضمن اینکه سپاس و تقدیر دارم از استاندار و معاونین محترم ایشان به خاطر تعامل بسیار خوبی که با بنیاد نخبگان استان کرمانشاه دارند، وظیفه خود می دانم از تمامی دستگاه های اجرایی درخواست کنم که با مشارکت بیشتر در اجرای این طرح و سایر طرح های بنیاد ملی نخبگان، که صد البته سود آن به مردم استان و دستگاه های اجرایی برمی گردد، از این فرصت پیش آمده بهترین بهره برداری را انجام دهند. در ضمن برای رشد استان بر مبنای اقتصاد دانش بنیان پسندیده است که کارخانه ها، صنایع و شرکت های دانش بنیان استان کرمانشاه استفاده از مستعدین، خبرگان و نخبگان را از اولویت به الزام تبدیل کنند. بنیاد هم تسهیلاتی را برای استخدام جامعه نخبگانی در واحدهای فناور و شرکت های دانش بنیان دارد و این موهبت ها همه در راستای حمایت از نخبگان و در نهایت رشد و توسعه همه جانبه استان و کشور است. امیدواریم با این یکدلی که در استان وجود دارد شاهد دستیابی به این اهداف در زمانی نه چندان دور با بهره گیری از نیروی مستعدین، خبرگان و نخبگان استان کرمانشاه باشیم.